Ülkelerin iklim hedeflerine ulaşmak ve rekabet gücünü korumak için enerji verimliliğini artırma oranlarını iki katına çıkarmaları gerekiyor. Bu hedeflere ulaşmak için geçiş planlaması, inşaat, sanayi ve ulaşım gibi politikalarda değişiklik yapılması önemli olacaktır. Kurumsal Topluluklar ve ESG Girişimi Başkanı, Dünya Ekonomik Forumu Yürütme Kurulu Üyesi Ramya Krishnaswamy ve PwC UK Ortağı Rob Turner’ın, WEF web sitesinde yer alan bir makalede, küresel iklim hedeflerine ulaşmak için enerji verimliliği konusunda işletmelere ve politika yapıcılara yönelik beş politika önerisi şöyle:
Ülkelerin, iklim hedeflerine ulaşmak ve değişen bir dünyada rekabet güçlerini koruyabilmek için küresel ölçekte enerji verimliliğini artırma oranını iki katına çıkarmak için harekete geçmeleri gerekiyor. Bunu başarmanın bir yolu politika değişikliğidir; özellikle geçiş planlamasına, verimlilik için finansmana ve binalar, sanayi ve ulaştırma alanlarında sektöre özgü politikalara odaklanan politikalar. Dünya şu anda dramatik bir enerji dönüşümünden geçiyor. Fosil yakıtların çıkarılıp yakılarak veya rafine edilerek enerji kullanıcılarına ulaştırıldığı doğrusal bir enerji sisteminden, çeşitli enerji kaynaklarını kullanan, altyapı, finansörler ve teknoloji tarafından kilit roller üstlenilen, enerji üreticileri, iletimi ve tüketicilerinden oluşan karmaşık, birbirine bağlı bir ağa doğru ilerliyoruz. Minimum kesintiyle başarıya ulaşmak için bu geçişin enerji güvenliği, sürdürülebilirlik ve uygun maliyet arasında denge sağlaması gerekiyor.
Sorunsuz bir enerji geçişi sağlamanın önündeki zorluklar
Bu sorunsuz geçişi sağlamak oldukça karmaşıktır; çünkü 100 yıldan uzun bir süre önce inşa edilmiş bir enerji sisteminde hızla geçiş yapmaya çalışırken enerji talebi artmaya devam ediyor ve bazı tahminlere göre 2050 yılına kadar enerji talebi yüzde 33’e kadar artacak. Bu durumun, yapay zeka gibi enerji yoğun teknolojilerin büyümesiyle daha da hızlanma potansiyeli var; bu büyümenin 2030 yılına kadar Avustralya’nın enerji talebine eşdeğer bir artış sağlama potansiyeli var. Bu, özünde kötü bir sonuç değil; ekonomik faaliyetlerin genişlemesini, enerjiye erişimi ve yaşam standartlarının iyileşmesini temsil ediyor. Ancak, bu durum, geçişin tamamı için ‘hareketli bir hedef’ yaratıyor, mevcut enerji şebekelerine yük bindiriyor ve mevcut sistemi karbondan arındırmak yerine, yeni talebi karşılamak için sınırlı yenilenebilir enerji arzını kullanarak geçişi yavaşlatıyor. Aynı zamanda, ortaya çıkan bu ‘engelli’ geçiş, işletmeler için belirsizlik yaratarak yatırım yapma ve büyüme kabiliyetlerini kısıtlıyor. İşletmeler bu konuda harekete geçebilir ve halihazırda harekete geçiyorlar; enerji yoğunluklarını (üretilen birim çıktı başına kullanılan enerji) azaltmaya odaklanıyorlar.
Küresel enerji kullanımının yüzde 3’ünü temsil eden 120 CEO’dan oluşan bir grup olan Uluslararası İş Konseyi’nin (IBC), Enerji Talebini Dönüştürme Girişimi’nde ortaya koyduğu üzere, enerji tasarrufu, enerji verimliliği ve değer zinciri işbirlikleri yoluyla işletmelerin yoğunluklarını hızla azalttıklarına dair birçok örnek çalışma bulunmaktadır. Ancak, Girişimin Enerji Talebini Dönüştürme beyaz bülteni ile yapılabilecek daha çok şey var, mevcut teknolojinin ekonomik çıktıda herhangi bir kayıp olmadan enerji tüketimini yüzde 31’e kadar azaltmak için kullanılabileceğini belirtiyor. Bu 2030’a kadar gerçekleştirilebilseydi, küresel ekonomi için yılda 2 trilyon dolara kadar tasarruf sağlanacaktı. Bu ivmeyi sağlamak için, politika yapıcılardan destek alınması gerekir. Bu, uluslararası gündemin en üst sıralarında yer alıyor ve COP28’deki BAE Mutabakatı, 130’dan fazla ülkenin 2030 yılına kadar küresel enerji verimliliği iyileştirme oranını iki katına çıkarmak için imza atmasını öngörüyor. Bir sonraki adım, bu hedefe nasıl ulaşılacağını belirlemektir.
Enerji dönüşümünü hızlandırmaya yardımcı olacak politika değişiklikleri
İş dünyası liderleri bu zorluğun üstesinden gelmek için çabalıyor ve Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) 9. Yıllık Küresel Enerji Verimliliği Konferansı’nda Nairobi İş Liderleri Eylem Planı’nda önerilerini ortaya koyuyor. Bu eylem planı, özel-kamu ortaklığı aracılığıyla gerçekleştirilebilecek beş temel politika talebini kapsamaktadır:
1. Enerji verimliliğini ülke geçiş planlarına dahil edin
Ülkeler, ulusal katkılarını (NDC) desteklemek gibi amaçlarla enerji geçiş planları geliştirme konusunda giderek artan bir baskı altındadır. Bu planların arz kadar talebe de odaklanması gerekiyor ve endüstriyel enerji kullanımına ilişkin NDC’lerin sadece yüzde 30’unda enerji verimliliğinden söz ediliyor.
2. Enerji verimliliği finansmanına yönelik seferberlik önlemlerini destekleyin
IEA, iklim hedeflerine ulaşmak için enerji verimliliğine ayrılan yıllık fonun üç katına çıkarılarak yılda 1,9 trilyon dolara çıkarılması gerektiğini tahmin ediyor. İklim finansmanının büyük kısmı enerji arzındaki değişime odaklanırken, enerji talebi müdahalelerinin parçalanmış yapısı, ürün ve odaklanma eksikliğine yol açtı. Hükümetler, vergi teşvikleri, tahsis edilmiş kamu fonları ve yatırılabilir varlıklar yaratmaya yönelik düzenlemelerin bir kombinasyonu yoluyla finansman ortamının olgunlaşmasına yardımcı olabilir.
3. Sanayide enerji verimliliğini artırın
Endüstrilerin, verimlilik yatırımlarını desteklemek için net yollara ve faaliyetleri ile ürünlerine yönelik destekleyici düzenlemelere ihtiyaçları var. Bunlar arasında işletmelerin verimli kümelenmesini desteklemek, dijitalleştirilmiş şebeke altyapısına yatırım yapmak ve asgari verimlilik standartlarını destekleyecek düzenlemeler yapmak gibi konular yer alıyor.
4. Yapılı çevrede enerji verimliliğini artırmaya yönelik yaklaşımları güçlendirmek
Değişimi teşvik etmek için hem yeni hem de mevcut binalar için net yapı yönetmeliklerine ihtiyaç vardır. Bunların ülke bağlamına uygun olması ve piyasa bozulmalarını önlemek için eşit yaptırımların sağlanmasına gereken dikkatin gösterilmesi gerekmektedir.
5. Taşımacılığı elektriklendirin
Uygun durumlarda, hükümetler elektriklendirmenin verimlilik avantajlarından yararlanmak için entegre bir tedarik-tekerlek ekosistemi geliştirmeye odaklanabilir. Bu, yatırım için iş güvenliğinin artırılması amacıyla sınırlar arası paylaşılan standartlar yoluyla hızlandırılabilir. Bunu sağlamak için işletmeler, Climate Week New York ve COP29 gibi çok taraflı süreçlerde eylemi hızlandırmak amacıyla bu konuda yıl boyunca politika yapıcılarla etkileşim kurmaya devam edecekler.